عوامل اصلی ضعف اراده در انسان

1. کمال طلبی وسواس گونه

چند عامل اصلی، باعث ضعف اراده در انسان می شوند. یکی از آن ها کمال طلبی و سواس گونه است. این عامل به ویژه در مورد والدینی مصداق پیدا می کند که دوست دارند فرزندشان دکتر یا مهندس شود، بنابراین فرزند خود را همواره تحت فشار قرار می دهند. گاهی نیز خود شخص این گونه است و خود را در تنگنا قرار می دهد. اگر چنین شد، شخص نسبت به آن چه در ذهن دارد، وسواس گونه می اندیشد و عمل می کند و این حالت ضررهای فراوانی به همراه دارد، چرا که فرد کارهای مثبت خود را ناچیز می شمارد و نقاط ضعف خویش را بزرگ می انگارد و همواره احساس شکست می کند و از این که کار جدیدی را شروع کند، به شدّت می ترسد و اراده او برای انجام کارها ضعیف می شود.

2. شکست های پی در پی

یکی دیگر از عوامل ضعف اراده، شکست بعد از انجام کار است. فرد هر بار که اراده می کند کاری انجام دهد، اگر نتواند کار را به نتیجه برساند، در روحیه اش اثر می گذارد. اگر این شکست چند بار تکرار شود، احساس ناامیدی به انسان دست می دهدو با خود می گوید: «من نمی توانم». هر شکست مانند پتکی است که بر سر اراده انسان فرود می آید.

باید از عواملی که باعث شکست های پی در پی می شود، جلوگیری کرد. یکی ازاین عوامل آرمان گرایی فراتر از حدّ توان آدمی است که موجب شکست فرد می شود. توان هر فرد در ثمر رساندن کارها و دست یابی به آرمان ها، حدّ و اندازه ای دارد و او باید واقعیّت ها را بنگرد. انمسان باید بداند که هر چه تصوّر می کند، اتفاق نمی افتد.

چرا انسان به جایی می رسد که می گوید:«نمی توانم»؟ می توان گفت که یکی از علت های آن، بزرگی کار است. فرد از ابتدای کار، برآورد درستی نکرده است و برای مثال تحت تأثیر جوّ خاصّ و یا به تعبیر عامیانه تر در اثر رودربایستی، انجام کاری را به عهده گرفته است و حال می بیند که نمی تواند آن را انجام دهد.

گاهی اوقات کارهای ما بدون در نظر گرفتن نوع کار و تناسب آن با استعداد و توانایی ها انجام می گیرد. به عنوان نمونه شغل پدر بنده سنگ تراشی بود. برخی از سنگ هایی که آماده می کرد، ابعاد بزرگی داشت. در زمان کودکی که در کنار پدرم کار می کردم، وقتی می خواستم سنگ ها را بلند کنم، او می گفت: «نباید از همان اوّل برای بلند کردن سنگ به سراغ آن بروی. اوّل باید دونفری سبک و سمگین کنید، ببینید می توانید آنم را بلند کنید یا نه؟» و ما اگر بدون برآورد کردن کار، سنگ را بلند می کردیم، پدرم می گفت: «دیگر حقّ انتخاب نداری و از حالا به بعد تصمیم گیری با تو نیست؛ چون زیر سنگ گیر می کنی و مجبوری آن را تحمل کنی».

برای درمان این ضعف و به منظور دست یابی به موفقیّت در کارها، نخست باید کارهای کوچک را انتخاب کرد و انجام داد. بنابراین از همان اول سراغ کارهای بزرگ نروید تا موفقیت های خود را یکی پس از دیگری ببینید. اگر چند بار این موفقیّت صورت گرفت، باور می کنید که «می توانید».

3. محیط و فضای نامناسب

یکی دیگر از عوامل ضعف اراده، محیط و فضای نامناسب است. گاهی اوقات انسان با افرادی نشست و برخاست می کند که همگی سست عنصر و ضعیف هستند.

زین همرهان سست عناصر دلم گرفت           شیر خدا و رستم دستانم آرزوست

رفیق و همراه اهل کار و فعالیّت، بسیار مهم است. اگر می خواهید اهل تقوا نیزباشید، چند رفیق اهل تقوا پیدا کنید. محیط مناسب پیدا کنید. اگر می خواهید تحقیق علمی کنید، با چند نفر محقق همراه باشید تا شما را در امر تحقیق یاری کنند.

در قرآن شریف آمده است:

«إِنَّ الَّذِینَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلآئِكَةُ ظَالِمِی أَنْفُسِهِمْ قَالُواْ فِیمَ كُنتُمْ قَالُواْ كُنَّا مُسْتَضْعَفِینَ فِی الأَرْضِ قَالْوَاْ أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُواْ فِیهَا فَأُوْلَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءتْ مَصِیرًا»1 کسانی که برخویشتن ستمکار بوده اند، وقتی فرشتگان جانشان را می گیرند، می گویند: در چه حال بودید؟ پاسخ می دهند: ما در زمین از مستضعفان بودیم. می گویند: مگر زمین خدا وسیع نبود تا در ان مهاجرت کنید؟

از محیط خراب هجرت کنید. برخی مردم نمی توانند محیط ساز باشند و یا در برابر محیط فاسد بایستند، پس باید محیط خود را تغییر داده و هجرت کنند. بیشتر افراد این چنین هستند. اگر دقّت کنیم که فرزند مان چرا درس نمی خواند، گاهی به این دلیل است که با دوستانی رفت و آمد می کند که اهل درس نیستند.
با کسانی رفت و آمد کنیم که وقت خود را ارزشمند بدانند. و باید محیط و افرادی که با آن ها رفت و آمد می کنیم، بالاتر از خودمان باشند تا بتوانیم خود را بسازیم. حواریّون از حضرت عیسی (علی نبینا و آله و علیه السلام) پرسیدند:

«یارَوحَ اللهِ مَن نُجالِسُ؟ قالَ: مَن یُذَکِّرُکُمُ اللهَ رُؤیَتَهُ و یَزِیدُ فِی عِلمِکُم مَنطِقُهُ و یَرغَبُکُم فِی الآخِرَةِ عَمَلُه»؛2 یا عیسی، با چه کسی معاشرت کنیم؟ فرمود: با کسی که دیدنش شما را به یاد خدا بیندازدو گفتارش بر علم شما بیفزاید و عملش، آخرت را به یاد شما آورد.

4. توجه بیش از حد به امیال نفسانی

اگر انسان میل زده شد و به دنبال خواسته های نفسانی رفت، شکست می خورد. اراده همانند موتور محرّکی است که می تواند در راه خوب یا بد به کار گرفته شود. اگر عقل و شرع بر انسان حاکم شدند، اراده در مسیر إلی الله به کار می افتد، امّا اگر به جای سیر، میل نمود و خواسته ها و غرایز نفسانی را پاسخ داد، همواره در حدّ حیوانیّت می ماند. همان حیوانیّتی که فقط نیروها را مصرف کرده است، امّا می توان بهتر از این هم شد. اگر اراده در مسیر حرکت به سوی خدا باشد، قوی تر شدهو لحظه به لحظه رشد می کند. برای همین حرکت اولیای خدا با انسان های عادی یکسان نیست.

اگر ناراحتی و گرفتاری دنیایی دارید، سحر برخیزید و به خدا بگوئید. اگر خدا را به درستی بخوانید، اجابت می کند. چاپلوسی هیچ کس را نکنید، ولی برای خدا چاپلوسی کنید. در دعای ابوحمزه آمده است: «ولاکَفَفتَ عَن تَمَلُّقِکَ»3 فقط برای تو چاپلوسی می کنم، چون ارزش دارد. با دیگران این گونه نیستم، چون آن ها هم مانند من فقیرند، دل آن ها نیز مانند من برای خودشان نیست؛ دست توست و اگر تو بخواهی آن ها هم می خواهند. باید دنبال تقویت این موقعیّت باشیم و هرجایی که هستیم، او را یاد کنیم. اگر این گوه شد، اراده مان الهی می شود.

ما انسان های ضعیفی هستیم ولی اگر به خدا متصل شدیم، قوی خواهیم بود. استخری که به اقیانوس وصل باشد، هر چه هم از آن آب بردارند، کم نمی شود، اما اگر به جایی وصل نباشد، با چند سطل آب، بالاخره خالی می شود. اگر اراده ما به اراده خدا متصل شد، دیگر مشکل نخواهیم داشت.

موسی (علیه السلام) وقتی با بن بست رود نیل مواجه شد، فرمود : «إنّ مَعِیَ رَبّی». خطاب رسید : «إضرِب بِعصاکَ»؛4 با عصای خود بر نیل بزن. وقتی عصا را زد، رود شکافته شد. اما فرعون در بن بست است چرا که به جایی متصل نیست.

تا زمانی که ادعای منیّت می کنیم، از خدا دوریم. «حافظ تو خود حجاب خودی، از میان برخیز».

به این سوره ها مراجعه کنید........

1. سوره نساء، آیه 97

2. اصول کافی، ج1، ص39

3. مفاتیح الجنان، بخشی از دعای ابوحمزه ثمالی

4. شعراء، آیه 62 و 63

ابن سینا: من در میان موجودات از گاو خیلی می‌ترسم. زیرا عقل ندارد و شاخ هم دارد!

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

لشکر گوسفندان که توسط یک شیر اداره می‌شود، می‌تواند لشکر شیران را که توسط یک گوسفند اداره می‌شود، شکست دهد. ((نارسیس))

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

مدتها پیش آموختم که نباید با خوک کشتی گرفت، خیلی کثیف می‌‌شوی و مهم‌تر

آنکه خوک از این کار لذت می‌برد. "جورج برنارد شاو"

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

آدمی اگر فقط بخواهد خوشبخت باشد به زودی موفق میگردد ولی او می خواهد

خوشبخت تر از دیگران باشد و این مشکل است زیرا او دیگران را خوشبخت تر از

انچه هستند تصور میکند.

(مونتسکیو)

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

دنیا جای خطرناکی برای زندگی است. نه به خاطر مردمان شرور، بلکه به

خاطرکسانی که شرارتها را می بینند و کاری درمورد آن انجام نمی دهند.*

انیشتین

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

بگذار عشق خاصیت تو باشد نه رابطه خاص تو با کسی......

نلسون ماندلا

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

یادمان باشد بعضی هایمان شانس گفتن کلماتی را داریم که برخی دیگر حسرتش را

مثل : بابا، مامان، پدربزرگ....

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

مرد به این امید با زن ازدواج میکند که زن هیچگاه تغییر نکند ، زن به این

امید با مرد ازدواج میکند که روزی مرد تغییر کند و همواره هر دو ناامید

میشوند.

"آلبرت انیشتین"

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

روان‌نژندها توی آسمان، قصرها می‌سازند. روان‌پریش‌ها توی آن‌ها زندگی

می‌کنند. روان‌پزشک‌ها می‌روند اجاره‌ها را می‌گیرند.

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

جملۀ «نگران نباش، درست‌اش می‌کنیم.»، از مقدس‌ترین عباراتِ دنیاست. فکر

می‌کنم کسانی که روزی این جمله را از کسی می‌شنوند، جزء آدم‌های خوش‌شانس

دنیا به حساب می‌آیند. «نگران نباش، درست‌اش می‌کنیم.»

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

خود فریبی به این صورت بیان شده است که انگار روی وزنه‌ای ایستاده‌اید تا

خود را وزن کنید، در حالی که شکم‌تان را تو داده‌اید.

چارلز استیون هامبی

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

بچه‌دار شدن تصمیم خطیری‌ست. با این تصمیم می‌گذارید که قلب‌تان تا ابد

جایی در بیرون و دوروبر تن‌تان به سر برد. / الیزابت استون

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

می‌شود از امشب قانون تازه‌ای در زندگی بنا بگذاریم؟ همواره بکوشیم قدری

بیش‌تر از نیاز، مهربان‌ باشیم.جی.‌ام. بری

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

شاید چشم‌های ما نیاز داشته باشند که گاهی با اشک‌های‌مان شسته شوند، تا

بار دیگر زندگی را با نگاه شفاف‌تری ببینیم. / الکس تان

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

دانشگاه تمام استعدادهای افراد از جمله بی استعدادی آنها را آشکار می کند

انتوان چخوف

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

بهتر است که در این دنیا فکر کنم خدا هست و وقتی به دنیای دیگر رفتم

بدانم که نیست . و این بسیار بهتر از این است که در این دنیا فکر کنم خدا

نیست و در آن دنیا بفهمم که هست .

آلبر کامو

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

جهان سوم جایی است که هر

کسی بخواهد مملکتش را آباد کند، خانه‌اش خراب

می‌شود و هر کسی بخواهد خانه‌اش آباد باشد باید در تخریب مملکتش بکوشد.

پروفسور حسابی

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

هر شکلی از حکومت محکوم به نابودی با افراط در همان اصولی است که بر آن

بنا نهاده شده است

"ویل دورانت"

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

مردم دو دسته‌اند، یا گول می‌خورند یا گلوله...

از دفتر خاطرات یک دیکتاتور

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

هیچگاه امید کسی را ناامید نکن ، شاید امید تنها دارایی او باشد . ارد بزرگ

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

من هیچ راه مطمئنی به سوی خوشبختی نمی شناسم. اما راهی را می شناسم که به

ناکامی منجر می شود. گرایش به خشنود ساختن همگان

افلاطون

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

وقتی داری بالا میری مهربان باش و فروتن، چون وقتی که داری سقوط میکنی از

کنار همین آدمها رد میشی