ضمیر ناخودآگاه چیست؟

شاید نتوان تعریف جامع و کامل و قابل لمسی از این موجود شگفت انگیز ارائه داد. اما می شود گفت ضمیر ناخودآگاه باعث همه خوشبختی ها، آرامش ها، موفقیت ها، رسیدن ها و همچنین باعث همه بدبختی ها، استرس ها، ناموفقیت ها و نرسیدن هاست. عجب موجود قدرتمندی است نه؟! بنا به عقیده ای، زیگموند فروید روانشناس برجسته، در اوائل قرن بیستم نخستین کسی بود که مفهوم ضمیر ناخودآگاه را مطرح کرد. وی عقیده داشت ذهن انسان به دو قسمت ذهن خودآگاه و ذهن ناخودآگاه تقسیم می شود که ذهن ناخودآگاه یا ضمیر ناخودآگاه مسئول رفتارهایی است که ما به اصطلاح می گوییم: “دست خودمان نیست!” ما نمی خواهیم زیاد وارد بحث علم روانشناسی شویم و چیزی که مهم است این است که دلیل این “دست خودم نیست”ها را بشناسیم و بتوانیم آنها را کنترل کنیم و دست خودمان بشود چراکه سرنوشت انسان می تواند به دست خودش باشد نه دیگران و نه روزگار!

برای اینکه با ضمیر ناخودآگاه بیشتر آشنا شویم، بهتر است فکر کنیم هنگام خواب یا بیداری چه کسی تنفس، گردش خون و سایر اعمال داخل بدنمان را کنترل می کند. هنگام نزدیک شدن یک شیء خطرناک به چشممان چه کسی پلکهایمان را اتوماتیک می بندد. یک مثال دیگر می زنم. زمانی که شما شروع به یادگیری رانندگی می کنید کاملا با حواس جمع و ذهن خودآگاهتان تلاش می کنید تمام نکته ها را رعایت کنید و شش دانگ به جلوی خود نگاه می کنید تا درست رانندگی کنید و شاید حتی نتوانید حرف بزنید! اما بعد از مدتی که در رانندگی مهارت پیدا کردید، به راحتی و بدون تمرکز میتوانید در حین رانندگی، با موبایلتان حرف بزنید یا حواستان جای دیگر باشد. چه کسی رانندگی تان را کنترل میکند؟ ضمیر ناخودآگاه

شاید تا بحال برابتان پیش آمده در موقعیتی مثل سخنرانی یا آواز خواندن جلوی جمع قرار بگیرید و ناخودآگاه استرس تمام وجودتان را فرا بگیرد. یا مثلا یک موسیقی خاص یا مکان خاص به شما احساس خاصی می دهد. یا شاید حتی گاهی همینجوری(!) از یک نفر خوشتان نمی آید. چرا؟ چه کسی باعث تولید چنین احساساتی می شود؟ ضمیر ناخودآگاه

گفتگوهای درونی خود را به یاد آورید.حتما برایتان اتفاق افتاده که در زمانهایی احساس کنید یک نفر از درون با شما حرف میزند یا اصطلاحا بگویید “دلم این را می گوید”. شبها نیز که میخوابید و به اصطلاح خواب می بینید، این خوابها یا رویاها از کجا می آیند؟ این گفتگوها و این خوابها درواقع پیام ضمیر ناخودآگاه است.

افراد به اصطلاح باهوش و با استعداد را دیده اید که خیلی سریع همه چیز را یاد می گیرند؟ و یا تا حالا شده خودتان اندر حسرت یادگیری یک مهارت بمایند و آرزویتان این باشد که “ای کاش من هم می توانستم…” و فکر می کنید که نمی توانید. افراد موفق در کسب و کار را چطور؟ تا حالا برخورد داشته اید با آنها؟ به نظر میرسد اگر قحطی و خشکسالی هم بیاید و در بحران اقتصادی غرق هم بشویم آنها باز حسابی پول در می آورند و موفق هستند و همچنان ذهنشان پر از ایده های ناب و پول ساز است. چه کسی به آنها این نیروی قدرتمند را می دهد؟ چه کسی به آنها ایده میدهد؟ ضمیر ناخودآگاه

من که افراد زیادی را دیدم که هر چقدر تلاش می کنند به هدفشان نمیرسند. چند سال پشت کنکور یا هر امتحان دیگری می مانند اما قبول نمیشوند. به هر کاری دست می زنند اما موفق نمیشوند. هیچوقت طبق برنامه ای که تنظیم کرده اند عمل نمیکنند. چه کسی آنها را طوری برنامه ریزی می کند که به اهدافشان نرسند؟ چه کسی باعث می شود ما “دست خودم نیست” های فراوانی داشته باشیم؟ مسلما ضمیر ناخودآگاه

طبق تحقیقات دانشمندان ۹۷% تصمیمات انسان بر مبنای ضمیر ناخودآگاه است و همچنین ۹۷% دلیل نرسیدن به هدف بخاطر مخالفت او میباشد! درواقع علیرغم اینکه ما در ظاهر به مسائلی اعتقاد داریم یا نظرمان را در مورد چیزی به زبان می آوریم، ممکن است با اعتقاد و نظر درونی مان که از ضمیر ناخودآگاهمان ناشی می شود، متفاوت باشد. مثلا زمانیکه چیزی را درونمان سرکوب میکنیم یا با امر و نهی دیگران به زور رفتاری را انجام نمیدهیم، شاید در عمل آن رفتار از ما سر نزند و بیان کنیم که به فلان مسئله اعتقاد ندارم اما منبع تولید رفتار که همان ضمیر ناخودآگاه می باشد، سر جای خودش هست و به نحوی دیگر تمایلات خود را نشان می دهد.

منبع اطلاعاتی ضمیر نا خود آگاه

ضمیر ناخودآگاه اطلاعات خود را از طریق حواس پنجگانه می گیرد، آنها را کد گذاری می کند و در قسمتهای مختلفی از مغز بایگانی می کند و هر زمان که احساس کرد به آنها نیاز دارد آن اطلاعات را بیرون می کشد. دقیقا مانند یک کامپیوتر دقیق. پس ما در طول زندگی هر آنچه را (تاکید بر روی هر آنچه) می بینیم، می شنویم، لمس می کنیم، می بوییم و می چشیم، در حافظه دائمی ما ماندگار می ماند. شاید شما بخاطر نداشته باشید مثلا در ۳ سالگی در روز ۱۲ تیرماه ساعت ۱۰ صبح کجا بودید و چکار می کردید، اما ذهن نا خودآگاه شما دقیقا همه چیز را بخاطر می آورد. شگفت انگیز است نه؟! همچنین باید مراقب اطلاعات ورودی به ذهنمان باشیم. چراکه یکی از خصوصیات ضمیر ناخودآگاه ساده لوح بودن آن است و به راحتی مفاهیم ورودی را باور می کند. پس باورسازی (که خود مراحلی دارد) یکی از وظایف اصلی ضمیر ناخودآگاه است.

این ضمیر قدرتمند خوشبختانه همیشه با ماست. چیز عجیب و غریبی هم نیست، جایگاهش در قسمتی از مغز ماست و از زمانی که جنین ۴ ماهه ای در رحم مادرمان بودیم متولد شده و تا ۴۸ ساعت بعد از مرگمان هم همچنان زنده و بیدار است و بدون لحظه ای استراحت و توقف به انجام وظایفش می پردازد. حالا چرا خوشبختانه؟! چون ما میتوانیم با استفاد از روشهای موجود، با ضمیر ناخودآگاهمان رابطه برقرار کنیم، با او بیشتر دوست شویم، برنامه ریزی اش کنیم، آن را تحت کنترل خود درآوریم و در نهایت بعنوان یک ابزار و مشاور قدرمتند و مطمئن از آن در جهت ساختن زندگی دلخواهمان استفاده کنیم. این دوست توانمند در وجود همه ما هست و همواره و بی منت در خدمت ماست.

چگونه با ضمیرناخودآگاه خود بیشتر دوست باشیم؟

لازمه دوستی با ضمیر ناخودآگاه چیست؟ چرا باید با این موجود رابطه خوبی داشته باشیم؟ در مقالات قبل ضمیرناخودآگاه را معرفی کردیم و گفتیم باعث بسیاری از رسیدن ها و نرسیدن ها و موفقیت ها و ناکامی ها همین ذهن ناخودآگاه است که همه ما در اختیارش داریم. بزرگان زیادی در مورد یک گنج درونی یا قدرت درونی سخن گفتند و پیوسته ما را به سفر درون و کشف خویشتن هدایت می کردند. براستی این قدرت شگفت انگیز درونی چیست که زندگی ما را تحت تاثیر قرار می دهد؟

چطور است که عده ای از انسانها زندگی متفاوتی دارند، انسانهایی که در همین شهر و کشور ما زندگی می کنند و با همین شرایط رشد کردند. دوست دارم از من بپذیرید که همه ما ماهیت یکسانی داریم، یک جور مغز و یک جور جسم؛ و تفاوتمان در نحوه رشد و تربیت ذهنی مان است. تفاوتمان در دیدگاه و نوع شخصیتمان است. تفاوت در نوع برنامه ریزی ذهنی ای که تا بحال شدیم. در هر صورت همه ما یک ذهن قدرتمند داریم و اگر دقیقتر بخواهیم صحبت کنیم یک ذهن آگاه قدرتمند داریم و یک ذهن ناخودآگاه قدرتمند. برویم سراغ دومی.

ضمیر ناخودآگاه را مثل یک کودک دوست داشتنی تصور کنید، کودک ساده لوحی که همواره با شما زندگی می کند، درون شماست، دوست شماست و هدفش ایجاد امنیت، رفاه و آسایش برای شماست. این کودک ساده لوح بسیار هم قدرتمند است، قدرتی که تصور کردنش هم برای شما دشوار است. قدرتی که عده ای از انسانها تجلی اش را در شکل و فرم های مختلف دیدند. بعضی از آنها در پیشرفت مالی و کاری، بعضی ها در پیشرفت تحصیلی. بعضی ها در هنرشان، بعضی ها در موفقیت ورزشی، سیاسی، اجتماعی و … و حتی بعضی ها در انجام یک سری کارهای شگفت انگیز مثل راه رفتن روی آتش یا بلند کردن یک جسم خیلی سنگین و حتی بعضی ها بخاطر همین قدرت های شگفت انگیز آن را با روح اشتباه می گیرند. در هرصورت درون همه ما این کودک دوست داشتنی و قدرتمند وجود دارد و در خدمت ماست و می تواند در مسیر زندگی بخوبی کمکمان کند.

اگر بتوانیم با ضمیر ناخودآگاهمان دوست باشیم و به خدمتش بگیریم به آرامش، لذت و موفقیت بیشتری می رسیم. مثلا در کسب مهارت یا نواختن یک ساز موسیقی، ضمیر ناخودآگاه نقش بسزایی در یادگیری و هماهنگی دارد و میتواند طوری مطالب را یاد بگیرد که برای همیشه نواختن موسیقی را به یاد داشته باشید. همچنین با دوستی هرچه بیشتر با آن میتوانیم ایده های خوبی بگیریم و در کارمان استفاده نماییم و در کل زندگی قدرتمندانه و لذتبخش تری داشته باشیم.

۷ تمرین عملی وجود دارد که میتوانید با ضمیر ناخودآگاهتان همراهی و دوستی بیشتری داشته باشید:

۱- شنیدن موسیقی مورد علاقه

موسیقی یکی از موارد مورد علاقه ضمیر ناخودآگاه است. مسلما همه ما حداقل از یک آهنگ یا یک نوع موسیقی بسیار خوشمان می آید و ارتباط خوبی با آن برقرار می کنیم. سعی کنید موسیقی های مورد علاقه تان را با آرامش و لذت گوش کنید یا شعرها و متن هایی را که دوستش دارید با صدای بلند بخوانید.

۲- انجام بازی های مورد علاقه

در کودکی یا شاید نوجوانی ما بازیهای خاصی را خیلی دوست داشتیم و صرفا از بازی کردنش لذت می بردیم. اگر امکانش را دارید این بازی ها را الان هم انجام دهید و به این کودک قدرتمند نشان دهید به آن توجه می کنید تا او هم به شما توجه کند.

۳- مدیتیشن

انجام مدیتیشن یا مراقبه بسیار به شما کمک می کند تا در وضعیت آرامش و تمرکز ذهنی قرار بگیرید و پیام های ضمیر ناخودآگاهتان را بخوبی بشنوید. روزی یک یا دو بار مدیتیشن بسیار مفید است.

۴- هشیار باشید

به انجام فعالیت هایتان هشیار باشید. هشیارانه نفس بکشید، هشیارانه غذا بخورید، هشیارانه راه بروید. یعنی اینکه روزانه چند دقیقه ای به نفس کشیدنتان توجه کنید. کنترل تنفس و اعمال غیر ارادی ما را ضمیر ناخودآگاه بر عهده دارد. پس با او همگام شوید و اجازه دهید ضمیرناخودآگاه همراهی تان را ببیند تا او هم با شما همراه شود. مخصوصا تنفس عمیق و هشیارانه ،یک تیر و دو نشان است، علاوه بر هشیاری، باعث می شوید حجم اکسیژن بیشتری به مغزتان برسد.

۵- مراقب اطلاعات ورودی به مغزتان باشید

همانطور که در مقاله قبل هم اشاره شد، ضمیر ناخودآگاه اطلاعاتش را از حواس پنجگانه می گیرد. پس چیزهایی ببینید و بشنوید و کارهایی را انجام دهید که به شما حس خوشایندی می دهد. اجازه ندهید تصاویر ناخوشایندی وارد ذهنتان شود. نیاز نیست تمام اخبار حوادث، قتل و جنایت و بدبختی را گوش دهید. ذهن ناخودآگاه شما نیاز به آرامش، شادی و لذت دارد. قرار است با این کودک مهربان باشیم تا او هم قدرتش را در اختیار ما قرار دهد.

۶- برای آرزوها و اهداف خود تصویر داشته باشید

ما برای انجام هرکاری تصویری داریم، قبل از حتی کوچکترین فعالیت ها مثل لیوان بلند کردن، ابتدا تصویرش را در ذهن می بینیم سپس آن عمل را انجام می دهیم. اما سرعت این پردازش آنقدر زیاد است که حس نمی کنیم. ضمیر ناخودآگاه تصویر را نیاز دارد پس با تجسم کردن کمکش کنید. مثلا اگر آرزوی رفتن به مکانی دارید سعی کنید تصاویر آن مکان را جمع آوری کنید و ببینیدش تا ضمیر ناخودآگاه هم راحت تر بتواند شما را در مسیر رسیدن به آن مکان یاری کند.

۷- گفتگوی درونی با ضمیر ناخودآگاه

به زبان مادری، صمیمانه و محترمانه با ضمیر ناخودآگاهتان صحبت کنید. همانطور که با یک دوست واقعی صحبت میکنید. البته با این تفاوت که این دوستتان یک کودک است پس زیاد با او شوخی نکنید و مودبانه با او حرف بزنید، چراکه او یک کودک ساده لوح است و ممکن است شوخی های مکرر شما را باور کند. مخصوصا قبل از خواب و با گفتن کلمات صمیمانه و حتی عاشقانه با او صحبت کنید، ابراز علاقه کنید، از او سوال کنید، احوالپرسی کنید. اسمش هم “ضمیر ناخودآگاه” است، ضمیر ناخودآگاه عزیز شما.

حداقل ۲۱ روز و هر روز این ۷ فعالیت را انجام دهید تا کم کم به عادت تبدیل شود. بعد از این مدت همراهی ضمیرناخودآگاهتان را حس می کنید. ممکن است نداهای درونی و انگیزه بخش و محترمانه ای از او بشنوید یا در خواب تصاویر جالبی ببینید. اینها همه پیام های ضمیر ناخودآگاه است که در قالب صدا و تصویر به شما میرساند و در صدد ارتباط برقرا کردن با شماست. امیدوارم دوستی تان هر روز بیشتر و عمیق تر شود.

نظرات شما عزیزان: